Telefon diyaframı sayesinde uzak kıtalardaki sesleri işiten kulaklarımız; teleskop sayesinde yıldızların uçsuz bucaksız dünyasını, mikroskop sayesinde ise bir su damlasının içindeki koca bir alemi gören gözlerimiz onlarca tını plaklara kaydedilerek sonsuzluğa meydan okuyor ve uçaklar bizleri binlerce yıldır ölümlere yasak sayılan o element sayesinde güvenle taşıyor. Peki bu olayların hangisinde teknolojinin eli yok? Genetik mühendislik teknolojisi olan CRISPR’da başta verilen örnekler gibidir. Açılımı “Düzenli aralıklarla bölünmüş kısa palindromik tekrar kümeleri” olan ve tam olarak CRISPR Cas9 adı verilen bir yapıdır. Bitkiler, doğada bulunur ama yararı bilinirse fayda sağlar. CRISPR’da tamamen bir insan keşfi değildir. Akıllıca kullanımı insana, hayvana, bitkiye yararlı olur. CRISPR Cas9 olarak bilinen bu tekniğin öncülerinden biri Jennifer Doudna’dır. Bakteri-virüs savaşı sırasında bulunan bu sistem, virüslerin bakteriye saldırıp kendi DNA’sını entegre etmek için bakterinin yüzeyine yapışır. Bazı bakteriler DNA’larını (veya RNA’larını) parçalara ayırarak savaşır. Bakteriler, virüsün sekansının bir parçasını kendi kromozomlarına kopyalayarak defetmiş oldukları tüm istilacılarının kopyasını arşivlerinde tutarlar. 

Bu sistemin amacı nedir ?
Dokumada hata yapılınca defolu yeri düzeltmek gerekince, dokumacının, ipliği yeniden doğru yerden düğümleyebilmek için ipliğin koptuğu noktaya dönüp, dokuma tezgâhını tekrar ayarlaması gerekir. CRISPR Cas9 bir gps gibi hatalı geni arayıp, bulur. Cas 9 proteini yok etmeye programlanmıştır.


DNA’yı nasıl düzeltir? 

DNA’daki hasarlı kısmı keser. Tamir için DNA’da sistemlerimiz bulunmaktadır. Cas9, moleküler boyuttaki makastır. DNA’ yı keser ve yerine tamir edebilen DNA ‘daki sistemlere görevi teslim eder. Yeni hasarsız DNA’mız hazır! 

Gelecekte cennet veya cehennem vadeden: CRISPR 
Klinik sahada ilk olarak HIV virüsüyle başladı. Fare üzerinde denendi.

2019 yılında yapılan çalışmaların ilk sonuçları ümit verici. St.June Çocuk Hastanesinde deneysel bir tedavi ile SCID-X1 hastası bir “balon çocuk ” olan Gael Jesus Pino Alva sağlığına kavuştu. 

Gen terapisine dair klinik deneyler Oakland UCSF Benioff Çocuk Hastanesi gibi merkezlerde sürdürülüyor.

Neler vadediyor?
Kalıtsal ve nörodejeneratif hastalıklara çare,
Tarımda yenilikler,
İstediğiniz özelliklere sahip bebekler ve birçok yenilik vadediyor. 
Bu fikirler bizim yaşamımızı cennet veya cehenneme çevirebilmesi mümkün. Genomlarımızdaki hastalıkları düzeltebilir ya da yanlışlık sonucu umulmadık mutasyonlarla karşılaşabiliriz. 
Genetiği geri dönülmez bir şekilde değiştiriyor. Bu, denetimsiz bir teknoloji olarak tasarlanmış, yani herhangi bir yanlışlık olursa bunu düzeltmenin bir yolu yok!

Kaynaklar;

Genetik 101 – Beth Skwarecki

Freud-Mutluluğun Mimarı – Stefan Zweig

Görsel Kaynaklar;

https://images.app.goo.gl/5jvuy6dfsr1EeEgq7

https://images.app.goo.gl/bBFzurHmsCegEbXK8

https://images.app.goo.gl/ydXgP9A2GyAHp24cA