Güneş Sistemindeki Kutup Işıkları

  Herkesin hayalidir bir gün kutup ışıklarını izleyebilmek, peki hiç başka gezegenlerde de kutup ışıklarının olup olmadığını merak ettiniz mi? Önce kutup ışıkları dediğimiz şey nedir onu inceleyelim.

Güneş’te meydana gelen nükleer füzyon, uzaya yüksek miktarda enerji salınımı yapar. Bu enerjinin şiddeti kimi zaman o kadar büyüktür ki içerisine çok sayıda Dünya sığabilir. Güneş rüzgarları olarak adlandırılan bu olay aslında içerdiği radyasyonla tüm hayatı etkileyecek hatta tüm suları buharlaştırabilecek kapasitededir. Neyse ki Dünyamızın sahip olduğu manyetik alan bizi bu etkiden kurtardığı gibi görsel bir şölende yaratır. Güneşten çıkan yüksek enerjili proton ve elektronlar, Dünyanın manyetik alanını takip ederek, manyetik kutuplardan atmosfere girer. Atmosfere giren yüklü parçacıklar etkilişime girerek ışıma meydana getirir. Oksijenle etkileşime girince kırmızı veya yeşil, azotla oluşan tepkimede ise mavi ışık oluşur.

  Jüpiter

  Galileo Galilei ’nin 1610 da keşfettiği ve güneş sistemimizin en büyük gezegeni olan Jüpiter’den başlamasak olmazdı. Jüpiter’de oluşan bu görsel şölen Dünya’dakine benzese de çoğunluğu Jüpiter’in kendi manyetik ortamında hapsolmasından oluşmaktadır. Aynı serüvene bu sefer gezegenin bir uydusu da katkı sağlıyor. Galileo uyduları olarak adlandırılan dört uydudan biri ve aynı zamanda volkanik uydusu olan Io ’nun Jüpiter’in atmosferine giren gazlar ürettiği ve bu gazların kutup ışıklarının oluşumuna yardım ettiği düşünülmektedir.

  Satürn

   Satürn’de oluşan kutup ışıkları biraz yukarıda, bulut üst sınırının bin kilometre gibi üzerinde oluşuyor. Güneşten gelen enerji neden olsa da bir kısmının sırrı tam anlamıyla çözülebilmiş değil. Jüpiter’de olduğu gibi Satürn’ün uydularının da bu süreçte rol aldığı düşünülüyor.

  Uranüs

   2011 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından keşfedilen bu şölen, buzul gezegendeki kutup ışıklarını gün yüzüne çıkardı. Uranüs gezegeninin sahip olduğu 59 derecelik manyetik alan ekseni, oluşan kutup ışıklarını biraz etkiliyor. Uranüs’teki kutup ışıkları Dünya’daki gibi saatlerce değil yalnızca dakikalarca sürüyor ve aynı anda hem güney hem kuzey kutbunda oluşabiliyor.

  Mars

   Mars’taki kutup ışıkları ise biraz farklı. Mars’taki kutup ışıkları manyetikleşmiş kabuğun durumuna bağlı olarak coğrafi açıdan düzensiz bir dağılım gösteriyor. Gezegenin ışık yayılımlarının en güçlü manyetik alanların yerlerine karşılık geldiği keşfedildi. Bu durum  Mars’ın bir zamanlar sahip olduğu gezegensel manyetik alanın son izleri olabilir.

Venüs

   Mars gibi Venüs de manyetik alana sahip değil ancak gezegenden gelen ışınım yansımaları kutup ışıkları olarak adlandırılıyor. Venüs’e ulaşan Güneş rüzgarları bu gezegende manyetik bir balon oluşturmakta bu oluşan manyetik bağlantının gezegenin manyetik kuyruğunun içinde bulunması, gezegenden yayılan ışınımın kutup ışıkları olarak adlandırılmasına olanak sağlıyor.

Kaynak: How İt Works

Leave comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *.