M87’NİN GİZEMLİ KARADELİĞİ

     Kara delikler, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun veya ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, kütlesi büyük kozmik cisimlerdir. Bu kozmik cisimler iki şekilde oluşur: Ölen yıldızların çökmesi sonucu ya da büyük gök cisimlerinin çarpışması sonucu. Lakin yıldızların çökmesi sonucu oluşması çok daha sık gözüken bir durumdur. Ayrıca her çöken yıldız kara delik oluşturmaz. Çünkü bu çökme işlemi için ölen yıldızların en az 1,4 Güneş kütlesine sahip olması gerekmektedir. Buna “Chandrasekhar Limiti” de denir. 

    Bu ilginç kozmik cisimler, büyük kütle çekimleri ile kendisine ulaşan ışığın yansımasını da engeller. Bu nedenle bir kara deliğe baktığımızda gözümüze herhangi bir ışık ulaşmaz ve bizde tek bir görsel oluşur, bu görsel de siyahtır. Aslında siyah değildir hiç bir şey göremediğimiz için siyah algılarız. 

Elimizde olan gerçek bir kara delik görüntüsünün bulanık gözükmesi sizin “Bu fotoğraf mı önemli?” demenize neden olmuş olabilir. Oysaki 10 Nisan 2019’da fotoğrafını elde etmeyi başardığımız Messier 87 gökadasındaki kara deliğin fotoğrafı bir gerçeği bizlere ispatladı. Bir kara deliğin ispatı demek Einstein’in genel görelilik teoreminin öngörülerini ve birçok bilim insanının uğraşlarının haklılığı demektir. Bu görüntüleme ile o zamana kadar yalnızca matematiksel denklemlerde olan teorik kozmik cisimlerin varlığı ispatlandı. 

Messier 68

Dahası, çekim yöntemini duysanız eminiz ki bunu başaran bilim insanlarını takdir edersiniz. Öncelikle şunu bilerek başlayalım; astronomide teleskopun büyüklüğü veri toplaması ile orantılı biçimdedir ancak büyüklüğün artması maliyetin artmasına da sebep olmaktadır. Astronomlar ve mühendisler bu sorunun üstesinden gelmek istedi ve “interferometre” denen yöntemi geliştirdiler.                       

Bununla beraber, büyük olmayan birçok teleskop koordine bir şekilde çalıştırılarak çapı büyük bir teleskop haline getirildi. Yani bu resim için “olay ufku teleskopu” denilen bir teleskop ağı oluşturuldu. Dünyanın birçok yerinde 8 radyo teleskopu atom saatleri ile eş zamanlı hale getirildi ve aynı anda aynı yere bakmaları sağlandı. Böylece dünya büyüklüğünde bir radyo teleskop oluştu. Bu teleskoplar 4 gece boyunca bizden 55 milyon ışık yılı uzaklıktaki Messier 87 gökadasında olan kara deliği gözlemledi. Bu gözlem sonucunda 1,3 mm dalga boyundaki fotonları yakaladılar. Bu veriler hard diskler ile Almanya ve Amerika’daki önemli 2 gözlemevine gönderildi. Burada süper bilgisayarlarla veriler işlendi. Verilerin işlenmesi ile istenilen fotoğraf elde edildi. Her ne kadar bildiğimiz fotoğraf ifademize uygun değilse de teknik olarak o bir fotoğraftı ve gerçeği bize gösterdi.

2019 yılının en önemli bilimsel olaylarından biri de bir gerçeği gösteren bu kara delik fotoğrafıydı. 2020’de insanlığın kozmostaki gerçekliğe daha çok yaklaşması dileğiyle…

Kaynakça

www.evrimagacı.org

www.kozmikanafor.com

www.bilimgenc.tubitak.gov.tr

www.nasa.gov

Leave comment

Your email address will not be published. Required fields are marked with *.