Öncelikle yazıma hoş geldiğin değerli arkadaşım. Bugün seninle Coğrafya   “Nedir?“, “Ne anlama gelir?” tarzı soruları cevaplayacağız. Vakit kaybetmeden başlayalım o zaman.

            Günümüzde Coğrafya terimi insanlar arasında, sosyal medyada ve televizyonlarda sık sık kullanılmakta. Özellikle Anadolu ve Trakya topraklarını kapsayan Türkiye Cumhuriyeti’nin güzelliklerinden ve içerisinde barındırdığı insanlardan söz ederken sıkça “bu Coğrafya’da” diye başlayan bir cümle ile karşılaşılır. Peki nedir bu Coğrafya?

            Halkın gözünden bakarak başlayalım. Coğrafya öğretmeni olarak bu soruyu defalarda öğrencilerime sordum ve cevaplarını aldım. Şimdi onların cevaplarını seninle paylaşırken aslında Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan insanların büyük kısmının aklında yer etmiş, oturmuş kavramlardan bahsetmiş olacağım. 

            Biraz daha açıklamak gerekirse, halkımızın kafasında yer etmiş kavramlara baktığımızda; harita, yer, yağmur, bulut, taş, toprak, dağ, tepe ama özellikle harita. Tabi insanlar kendince sonuna kadar haklılar çünkü ortalama 70 yıllık ömürde haritayı sadece Coğrafya dersinde görüyorlar ve bu kavram kafalarına oturuyor. Sonra da harita=Coğrafya, Coğrafya=harita bilinç altında bir yerde kendini en ünlü markaların yatakları kadar rahat bir yatak bulup uyuyor. 

Peki aslında Coğrafya (Geography) nedir?

            Geo=yer, graphy=tasvir; yani yeryüzünü tasvir eden, betimleyen bilim midir? Eratostenes’e göre öyle. Kim bu Eratostenes? Mısır İskenderiye Kütüphaneleri’nin baş görevlisi, Coğrafyacılara göre ise Coğrafya’nın kurucusudur. Peki neden? İsim babası olduğu olduğu için mi, yoksa Coğrafya biliminin temel amacını bir kelimede belirttiği için mi? Aslında ikisi de. MÖ 276-194 yılları arasında yaşamış olan, Coğrafya’nın hem isim babası hem amacını belirleyen hem de ilk kez Dünya’nın çevresini ölçen bilim insanıdır. Ayrıca harika adımlar ile Coğrafya’nın temellerini de atmıştır. Fakat zaman durağan değildir. Bilgiler, amaçlar ve bilimin kendisi de öyle. Bugün Coğrafyacılar, Coğrafya mekanı tasvir eden bilimdir diyip geçmez. Çünkü zaman ve çalışkan bilim insanları Coğrafya bilimine de çok şey katmıştır.

Peki o zaman günümüzde tam kavranamamış olan Coğrafya nedir? Ne demektir? Şimdi de bir Coğrafyacı olarak benim gözümden bakalım.

            Coğrafya: Mekan(yaşanılan yer, Dünya) + insan(mekanı kullanan) arasındaki bitmek tükenmek bilmeyen, durmadan devam eden iyi ya da kötü (genelde kötü) sonuçlarla karşımıza çıkan olayları alıp kendi yöntemlerine göre(Nedensellik, Dağılış ve bağlantı) inceleyen bilimdir. Bu en önemlisi dağılıştır. Çünkü mekan üzerindeki dağılışa hakim olan bilimdir Coğrafya. Bu güzel ilişkiye güncel bir örnek vererek bitirelim yazımızı:

            Yaz aylarında Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyılarında çıkan orman yangınları, mekanı insanın nasıl etkilendiğinin en büyük kanıtı iken; mekan öcünü Düzce’deki sel felaketi ya da eskiye gidecek olursak Marmara Depremi gibi olaylarla almıştır. Mekan Yenilmez…

Bu yazı çok sevdiğim Paşam(öğrencim) Olgu Berç Pamuk için.

Vakit ayırıp yazımı okuduğun için teşekkür ederim değerli arkadaşım,

Sonraki yazılarda görüşmek üzere 👋👋👋

Coğrafya Öğretmeni Ali BİNGÖL.